Ölmekte olan bir yakınımıza ölüm sürecinde nasıl eşlik ederiz?
Hastalıkların evlerde geçirilmediği, ölülerimizin evlerden çıkmadığı, ölümün daha çok medikal bir süreç olarak görüldüğü bu çağda ölen kişilere daha iyi nasıl hizmet ederiz?
Bu anlamda Ölüm Doulalığı (Eşlikçiliği) bir farkındalık ve beceri geliştirme/hatırlama pratiği...
Evet bir pratik çünkü bilmiyoruz. Evet bir pratik çünkü içi boş kaplar değiliz. Ölen bir kişiye veya ailesine eşlik etmek aynı zamanda kendi tetiklenme ve koşullanma süreçlerimizi de içeriyor.
O yüzden doula çalışması, “adanmışlıkla mevcudiyetimizi nasıl sunabiliriz? “ yolunda attığımız bir adım.
Daha önce bu çalışmaya katılmış bir katılımcıdan gelen yorumu ekliyorum: “Bu programa katılma niyetim, ölüme yaklaşmış ve acı çeken birine nasıl destek olabilirim, benim sınırım nerde başlar, nasıl bir yaklaşım yerinde olur idi. Bunlara dair çok zenginleştiğimi, merkezlendiğimi ve hatta kendi ölüm korkuma dair topraklandığımı düşünüyorum. İçerik, aktarım, şeffaflık yönünden beni tatmin eden bir çalışmaydı. Ölümün soğukluğuna böyle sıcacık ve kapsayıcı bir bakış açısı geliştirebilmenin şaşkınlığı ve şükranı var gönlümde.”
Çalışmanın içeriği :
1.”Ölüm’’ size ne ifade ediyor ? Ölümü nasıl tanımlarsınız?
'' Ölüm yaklaştığında, seni canlı bulacağından emin ol'' der Afrika'dan bir atasözü. İşte ritüel, bu canlılığı kazanmamıza ve devam ettirmemize yardımcı olur’’. Ritüel bilinen en eski sanat formudur ve ruhumuzun derinliklerinde belki de farkında olmadan taşıdıklarımızı transforme etmemize aracı olur.
Çalışmanın içeriği:
1.Ritüel Nedir?
2.Ritüelin şifalandırıcı etkisi nereden gelir?
3.Ritüeli hayatımıza nasıl alırız?
4.Ritüel ölüm, hastalık ve yas süreçlerinde bize nasıl yardımcı olur ?
3. Yasımın Eşliğinde
Yasıyla hürmetle ilişkilenmek, yasını sağlıklı bir şekilde ifade etmek, hayatında yasına farkındalıkla yer açmak isteyenler için 4 haftalık bir çalışma. Sadece ölümle gelen yaslarınız için değil sizde yer eden her kaybınız için bu çalışmaya katılabilirsiniz.
Çalışmanın 4 hafta düzenlenmesinin sebebi yaslarımıza bakarken acele etmeden, sürecin ve ruhumuzun ihtiyaç duyduğu zamanı sağlayabilmek. Bir diğer sebebi ise ''destek alma - görülme - duyulma'' ihtiyaçlarımıza biraz daha kalıcı bir yerden cevap verebilmek. Katılımcılarla haftada bir kez, toplamda 1-1.5 saat sürecek olan birebir online bir buluşma yapılıyor.
Yasa gösterdiğimiz tepkiler, yası yaşama şeklimiz kişilere göre farklı; kimi yasını konuşarak, kimi yazarak kimi bedensel hareketle ifade etmek istiyor. Bu bağlamda katılımcıların her birinin kendi yolculuğuna saygı göstererek, herkes için ayrı ev ödevleri , tefekkür konuları, çalışma / pratik önerileri oluyor. İkili buluşmalar arasında geçen 1 hafta içerisinde katılımcının adanmışlıkla bu çalışmaları yapması gerekiyor.
4. Ölüm Çemberi & Meditasyonu (Ölüm temalı çember, farkındalık egzersizleri, Budist yaklaşımlı Ölüm Meditasyonu)
Ölüm, sadece doktorlara veya hastanelere ait olan tıbbi bir eylem değil. Hepimize ait ortak bir alan. Ölüm, insan olmanın her halini içinde barındıran , hatta birlikte yaşadığımız toplulukla desteklenmesi gereken bir süreç.
Bu çalışma, ölümü doğal bir süreç olarak ele almakla ilgili. Tek sebep olmamakla birlikte, son ikiyüz senedir hastanelerin yaygınlaşması ve ölüm sürecinin/ ölülerimizin hastanelere devredilmesi ile günlük hayatımızdan yavaş yavaş çıkan ölümü hayatın bir parçası yapmak üzere geri talep etmekle ilgili…
Ölüm bir dönüşüm ise bu dönüşümü şimdiden nasıl desteklemeye başlayabilirim? Ölümü tüm doğallığı ile karşılamam , kabullenmem , veya korkularımla birlikte kabullenemediğimi görmem mümkün mü? Ölümü (ölümlü olduğumu) kendime hatırlatarak daha canlı/ bağlantıda yaşamam mümkün mü?
Ölüm Meditasyonu, Budizm temelli bir meditasyondur. Budizm’ e göre bedendeki elementler aktif ölüm aşamasında katı olandan daha ince olana doğru birbirlerine dönüşürler / birbirleri içerisinde çözülürler. Dönüşüm toprak elementinden yani kemiklerden başlar, hava elemetine yani nefese doğru devam eder. Maddenin en katı halinden en süptil olana doğru bu yolculuğu, bilincin kendini manifeste etmesine alan açar. Budizme’de 8 aşamalı olarak tanımlanan bu sürecin ilk 4 aşamasını meditasyon sırasında yönlendirmeli bir şekilde deneyimleyeceğiz. Meditasyona temel olan kaynak Dalai Lama’ya ait “Advice on Dying” kitabında bulunmaktadır.
Program Toplam Süresi ve Akışı Nasıl?
Çalışmanın toplamı 2.5 saat sürüyor ( Çalışmanın sonunda, soruların akışına göre belki yarım saat daha uzayabilir)
Açılış meditasyonu
Tanışma ve ölümle ilgili paylaşımlar;
1) Ölüm hayatınıza nasıl dokundu? 2) Ölümün kaçınılmaz olduğu gerçeği size nasıl hissettiriyor?
Empati Pratiği
Yazı Pratiği - Ölmeden önce son bir mektup yazma şansınız olsa, neleri kağıda dökmek isterdiniz?
·Sembolik olarak kendi mezarınızı hazırlamak üzere bir avuç toprak, doğadan topladığınız malzemeler ( taş, yaprak, çiçek) ve içinizde canlı olan, alana getirdiğiniz diğer malzemelerle oturacağınız sandalyenin etrafının düzenlenmesi)
Ölüm Meditasyonu (45 dakika - RAHAT BİR POZİSYONDA OTURARAK YAPILACAK)
Kapanış ve Paylaşımlar
Kimler Katılabilir?
Kendi ölümlülüğü üzerinde tefekkür etmek isteyen herkes katılabilir.
Kimler Katılmamalı ?
Bu çalışma bir kaynaştırma, destek, danışma, terapi ve araştırma grubu değildir. Son bir sene içerisinde bir yakınınız öldüyse katılma kararınızı lütfen benimle ayrıca yazışın.
5. Ölüm Kafe
Ölüm hakkında konuşmak ister misin?
Ölüm Kafe'nin amacı,insanların, sonlu yaşamlarından en iyi şekilde faydalanmalarını sağlamak amacıyla ölüm bilincini arttırmaktır.
Herhangi bir nedenle, ölümü rahat ve açık bir şekilde konuşamayan insanlar için uygun değildir. Ölüm Cafe, ölümle ilgili bir konuşmanın açık, sıcak ve saygılı bir alanda yer alması için, herkesin görüşlerini güvenli ve yargılama korkusu olmadan ifade edebilecekleri bir fırsattır.
Ölüm Kafe bir kaynaştırma, destek, danışma, terapi ve araştırma grubu değildir. Dünya çapında yapılan Ölüm Kafe’ler (Death Cafe) hakkında detaylı bilgi almak isterseniz: https://deathcafe.com
6. Yas ve Ölüm Bilgeliği (Filiz Telek ile birlikte)
Yasa ve ölüme yaşama yoldaş olan bilge ustalar olarak yaklaşıyoruz. Bu kıymetli ustalardan öğrenmek ve onları yoldaş edinmek üzere farkındalığımızı geliştirmek niyetiyle bir araya geliyoruz. Bu yolculuk sonunda yas ve ölüm konusunda biraz daha cesur ve şefkatli olabilmeyi ve kendi yaşamlarımızda yas ve ölüm bilgeliğini pratik etmek konusunda becerilerimizi arttırmayı umuyoruz.
Çalışmanın içeriği:
1.Yas - temel kavramlar
2. Yas’a çıraklık etmek
3. Yasın Beş Kapısı
4. Kendi yaslarımızla hemhal olmak
5. Yas alanında duymakta zorlandıklarım, ihtiyaçlarım, sınırlarım
6.Yas ve kültür
7. Ölüme tarih boyunca nasıl yaklaşılmış? Bu çağda ölmek bizden neler bekliyor?
8.Kendi ölümümüzü düşünmek, kendi ölümümüzü konuşmak
9. Yas tutan birine alan tutmak
10. Ölmek üzere olan bir kişiye alan tutmak - eşlik etmek
Biyografi Yazımı veya Hatıra Paylaşımında bulunmak isteyen pek çok insanın biyografileri yazılmadan önce tereddüt ettiğine şahitlik edilebilir . “Hayatım çok sıkıcıydı” veya “ Hayatımda ilginç / değişik hiç bir şey yaşamadım” diyen bir çok kişiyle karşılaşmak mümkündür ancak paylaşımlar bittikten sonra yazıya dökülen her hayat hikayesinin “istisnasız” bir şekilde değeri, güzelliği ve biricikliği ortaya çıkar.
Çalışmanın içeriği:
1.Biyografi yazımı ve hatıra paylaşımını bir süreç olarak ele almak.
2.Süreçlerin akışı ; süreçle ilgili açıklama yapılması, o kişiyle aranızda güvenli bir bağ oluşturulması , etkili sorular sorulması gibi.
3.Süreçle ilgili hassas olabilecek durumların yönetimi ; gizlilik , aile içi dinamikler.
4.Toplanılan bilgilerin derlenmesi ve sunumu ile ilgili öneriler.
8. Yas ve Ölümle ilgili seminerler
Yas tutma sürecine ve ölüme dair seminerler dizisi.
Seminerlerin içeriği:
1.Yas nedir?
2.Pandemi sürecinde yas
3.Yas sürecinde verdiğimiz tepkiler
4.Ölümün ardından kendimizi ve arkada kalanları desteklemek
5.Ani ölümle gelen yas
6.Yasımızla birlikte yol almamıza yardımcı olabilecek içsel kaynaklar nelerdir?